อภิธัมมัตถสังคหะ
อเหตุกจิต
อุเปกฺขาสหคต จกฺขุวิฃฺฃาณํ, ตถา โสตวิฺาณ ฆานวิฺาณ ชิวฺหาวิฺาณ ทุกฺขสหคต กายวิฺาณ อุเปกฺขาสหคต สมฺปฏิจฺฉนฺน, ตถา สนฺตีรณฺเจติ อิมานิ สตฺตปิ อกุสลวิปากจิตฺตานิ นาม.
อิมานิ จิตฺตานิ จิตเหล่านี้ สตฺตปิ แม้ ๗ ดวง อิติ คือ จกฺขุวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยจักขุปสาท อุเปกฺขาสหคตํ เกิดร่วมกับอุเบกขา-เวทนา [จ ดวงหนึ่ง], โสตวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยโสตปสาท [จ ดวงหนึ่ง], ฆานวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยฆานวิญญาณ [จ ดวงหนึ่ง], ชิวฺหาวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยชิวหาปสาท [จ ดวงหนึ่ง] ตถา [อุเปกฺขาสหคตํ เกิดร่วมกับอุเบกขาเวทนา]เช่นเดียวกัน
**********
อภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
อเหตุกจิต (๑๓) อธิบายเหตุที่สันตีรณจิตเป็นต้นเป็นอุเบกขาเวทนา (ต่อ)
๘๙. จกฺขุวิฺาณาทีนิ
ปน จตฺตาริ อุภยวิปากานิปิ วตฺถารมฺมณฆฏนาย ทุพฺพลภาวโต อนิฏฺเปิ อิฏฺเปิ จ
อารมฺมเณ อุเปกฺขาสหคตานิ. เตสฺหิ จตุนฺนมฺปิ
วตฺถุภูตานิ จกฺขฺวาทีนิ อุปาทารูปาเนว. ตถา
อารมฺมณภูตานิปิ รูปาทีนิ. อุปาทารูปเกน จ
อุปาทารูปสฺส สงฺฆฏน อติทุพฺพล ปิจุ-ปิณฺฑเกน ปิจุปิณฺฑกสฺส ผุสน วิย
ตสฺมา ตานิ สพฺพตฺถาปิ
อุเปกฺขาสหคตาเนว.
