วันอาทิตย์ที่ 4 กันยายน พ.ศ. 2559

อเหตุกจิต ๑๓

อภิธัมมัตถสังคหะ
อเหตุกจิต
       อุเปกฺขาสหคต   จกฺขุวิฃฺฃาณํ,  ตถา  โสตวิฺาณ   ฆานวิฺาณ  ชิวฺหาวิฺาณ  ทุกฺขสหคต  กายวิฺาณ  อุเปกฺขาสหคต สมฺปฏิจฺฉนฺน, ตถา   สนฺตีรณฺเจติ  อิมานิ  สตฺตปิ อกุสลวิปากจิตฺตานิ  นาม.
          อิมานิ จิตฺตานิ จิตเหล่านี้ สตฺตปิ แม้ ๗ ดวง อิติ คือ จกฺขุวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยจักขุปสาท อุเปกฺขาสหคตํ เกิดร่วมกับอุเบกขา-เวทนา [ ดวงหนึ่ง]โสตวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยโสตปสาท [ ดวงหนึ่ง]ฆานวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยฆานวิญญาณ [ ดวงหนึ่ง]ชิวฺหาวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยชิวหาปสาท [ ดวงหนึ่ง] ตถา [อุเปกฺขาสหคตํ เกิดร่วมกับอุเบกขาเวทนา]เช่นเดียวกัน
**********
อภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา 
อเหตุกจิต (๑๓) อธิบายเหตุที่สันตีรณจิตเป็นต้นเป็นอุเบกขาเวทนา (ต่อ)

               ๘๙. จกฺขุวิาณาทีนิ  ปน  จตฺตาริ  อุภยวิปากานิปิ  วตฺถารมฺมณฆฏนาย  ทุพฺพลภาวโต  อนิฏฺเปิ  อิฏฺเปิ  จ  อารมฺมเณ อุเปกฺขาสหคตานิ.  เตสฺหิ  จตุนฺนมฺปิ  วตฺถุภูตานิ  จกฺขฺวาทีนิ อุปาทารูปาเนว.    ตถา  อารมฺมณภูตานิปิ  รูปาทีนิ.  อุปาทารูปเกน จ  อุปาทารูปสฺส  สงฺฆฏน  อติทุพฺพล  ปิจุ-ปิณฺฑเกน  ปิจุปิณฺฑกสฺส  ผุสน  วิย  ตสฺมา  ตานิ  สพฺพตฺถาปิ  อุเปกฺขาสหคตาเนว.

อเหตุกจิต ๑๒

อภิธัมมัตถสังคหะ
อเหตุกจิต
       อุเปกฺขาสหคต   จกฺขุวิฃฺฃาณํ,  ตถา  โสตวิฺาณ   ฆานวิฺาณ  ชิวฺหาวิฺาณ  ทุกฺขสหคต  กายวิฺาณ  อุเปกฺขาสหคต สมฺปฏิจฺฉนฺน, ตถา   สนฺตีรณฺเจติ  อิมานิ  สตฺตปิ อกุสลวิปากจิตฺตานิ  นาม.
          อิมานิ จิตฺตานิ จิตเหล่านี้ สตฺตปิ แม้ ๗ ดวง อิติ คือ จกฺขุวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยจักขุปสาท อุเปกฺขาสหคตํ เกิดร่วมกับอุเบกขา-เวทนา [ ดวงหนึ่ง]โสตวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยโสตปสาท [ ดวงหนึ่ง]ฆานวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยฆานวิญญาณ [ ดวงหนึ่ง]ชิวฺหาวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยชิวหาปสาท [ ดวงหนึ่ง] ตถา [อุเปกฺขาสหคตํ เกิดร่วมกับอุเบกขาเวทนา]เช่นเดียวกัน
**********
อภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา 
อเหตุกจิต (๑๒) อธิบายเหตุที่สันตีรณจิตเป็นต้นประกอบด้วยอุเบกขาเวทนา
              ๘๘. อถวา.   ยถา  โกจิ  พลวตา  พาธิยมาโน ทุพฺพลปุริโส   ตสฺส  ปฏิปฺผริตุ      อสกฺโกนฺโต  ตสฺมึ  อุเปกฺขโกว  โหติ,   เอวเมว  อกุสลวิปากานปริทุพฺพลภาวโต อนิฏฺารมฺมเณปิ  โทมนสฺสุปฺปาโท  นตฺถีติ  สนฺตีรณอุเปกฺขาสหคตเมว ฯ

อเหตุกจิต ๑๑

อภิธัมมัตถสังคหะ
อเหตุกจิต
       อุเปกฺขาสหคต   จกฺขุวิฃฺฃาณํ,  ตถา  โสตวิฺาณ   ฆานวิฺาณ  ชิวฺหาวิฺาณ  ทุกฺขสหคต  กายวิฺาณ  อุเปกฺขาสหคต สมฺปฏิจฺฉนฺน, ตถา   สนฺตีรณฺเจติ  อิมานิ  สตฺตปิ อกุสลวิปากจิตฺตานิ  นาม.
          อิมานิ จิตฺตานิ จิตเหล่านี้ สตฺตปิ แม้ ๗ ดวง อิติ คือ จกฺขุวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยจักขุปสาท อุเปกฺขาสหคตํ เกิดร่วมกับอุเบกขา-เวทนา [ ดวงหนึ่ง]โสตวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยโสตปสาท [ ดวงหนึ่ง]ฆานวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยฆานวิญญาณ [ ดวงหนึ่ง]ชิวฺหาวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยชิวหาปสาท [ ดวงหนึ่ง] ตถา [อุเปกฺขาสหคตํ เกิดร่วมกับอุเบกขาเวทนา]เช่นเดียวกัน
**********
อภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา 
อเหตุกจิต (๑๑) อธิบาย สันตรีณจิต
           ๘๖. กสฺมา ปน ยถา อกุสลวิปากสนฺตีรณ เอกเมว วุตฺตเอว อวตฺวา  กุสลวิปากสนฺตีรณทฺวิธา วุตฺตนฺติ.
          อิฏฺอิฏฺมชฌตฺตารมฺมณวเสน เวทนาเภทสมฺภวโต.