วันเสาร์ที่ 3 กันยายน พ.ศ. 2559

อเหตุกจิต ๑๐

อภิธัมมัตถสังคหะ
อเหตุกจิต
       อุเปกฺขาสหคต   จกฺขุวิฃฺฃาณํ,  ตถา  โสตวิฺาณ   ฆานวิฺาณ  ชิวฺหาวิฺาณ  ทุกฺขสหคต  กายวิฺาณ  อุเปกฺขาสหคต สมฺปฏิจฺฉนฺน, ตถา   สนฺตีรณฺเจติ  อิมานิ  สตฺตปิ อกุสลวิปากจิตฺตานิ  นาม.
          อิมานิ จิตฺตานิ จิตเหล่านี้ สตฺตปิ แม้ ๗ ดวง อิติ คือ จกฺขุวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยจักขุปสาท อุเปกฺขาสหคตํ เกิดร่วมกับอุเบกขา-เวทนา [ ดวงหนึ่ง]โสตวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยโสตปสาท [ ดวงหนึ่ง]ฆานวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยฆานวิญญาณ [ ดวงหนึ่ง]ชิวฺหาวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยชิวหาปสาท [ ดวงหนึ่ง] ตถา [อุเปกฺขาสหคตํ เกิดร่วมกับอุเบกขาเวทนา]เช่นเดียวกัน
**********
อภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา 
อเหตุกจิต (๑๐) อธิบายคำว่า กายวิญญาณ

            สสมฺภารกาโย  วา  กุจฺฉิตานเกสาทีน  อาโยติ  กาโย.  
          วา อีกอย่างหนึ่ง โย สสมฺภารกาโย สสัมภารกาย[1] อันใด อาโย เป็นที่เป็นไป เกสาทีนํ แห่งอวัยวะมีผมเป็นต้น กุจฺฉิตานํ ซึ่งเป็นธรรมน่ารังเกียจ อิติ ตสฺมา เพราะเหตุนั้น โส สสมฺภารกาโย สสัมภารกายนั้น กาโย ชื่อว่า กาย.

อเหตุกจิต ๙

อภิธัมมัตถสังคหะ
อเหตุกจิต
       อุเปกฺขาสหคต   จกฺขุวิฃฺฃาณํ,  ตถา  โสตวิฺาณ   ฆานวิฺาณ  ชิวฺหาวิฺาณ  ทุกฺขสหคต  กายวิฺาณ  อุเปกฺขาสหคต สมฺปฏิจฺฉนฺน, ตถา   สนฺตีรณฺเจติ  อิมานิ  สตฺตปิ อกุสลวิปากจิตฺตานิ  นาม.
          อิมานิ จิตฺตานิ จิตเหล่านี้ สตฺตปิ แม้ ๗ ดวง อิติ คือ จกฺขุวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยจักขุปสาท อุเปกฺขาสหคตํ เกิดร่วมกับอุเบกขา-เวทนา [ ดวงหนึ่ง]โสตวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยโสตปสาท [ ดวงหนึ่ง]ฆานวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยฆานวิญญาณ [ ดวงหนึ่ง]ชิวฺหาวิฃฺฃาณํ จิตที่อาศัยชิวหาปสาท [ ดวงหนึ่ง] ตถา [อุเปกฺขาสหคตํ เกิดร่วมกับอุเบกขาเวทนา]เช่นเดียวกัน
**********
อภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา 
อเหตุกจิต (๙) อธิบายคำว่า กายวิญญาณ
        ๘๒. กุจฺฉิตาน   ปาปธมฺมาน   อาโย  ปวตฺติฏฺานนฺติ  กาโย.   กายินฺทฺริยฺหิ   โผฏฺพฺพคหณสภาวตฺตา   ตทสฺสาทวสปฺปวตฺตาน   ตมูลิกานฺจ  ปาปธมฺมาน วิเสส-การณนฺติ เตส  ปวตฺติฏฺาน  วิย  คยฺหติ.